ဒုဢ္ဒါ ပယီၯ အတဿ္ဂိာ္စုဂိာ္ခီဢ္ ကူဢ္မၯလီၯဖး ဒီး ဆဿ ကတီဿ္ဘဢ္လံလဿ ကညီဖိ ကအိဢ္ဃူအိဢ္ဖိး

စီၯစတံလ္ (ဖါပူဢ္)

အကူာ္ (၁)

စးထီဢ္လဿ ၁၉၄၉ အတဿ္ဂဲၯလိာ္ဒီး ကီဿ္ခိဢ္ စီၯဘးအူကႜံ အတဿ္ကတိၯလြံဿ္ထံဢ္…

၁. ကတိၯတဿ္ ပာ္လီၯစုက၀ဲၯအဂ့ဿ္တဂ့ၯ
၂. ပစုက၀ဲၯကဘဢ္အိဢ္လဿ ပစုပူၯ
၃. ကညီကီဿ္ ကဘဢ္တဿ္သ့ဢ္ညါ ပာ္ပနီဢ္အီၯ
၄. ကညီကဘဢ္စံဢ္ညီဢ္တီနံ အဘူဢ္အတီဿ္ဒဢ္၀ဲ

လဿအထိဢ္ဟူးထိဢ္ဂဲၯ ဒီးထဿဖွိဢ္၀ာ္ဖွိဢ္က့ၯကညီဖိ လဿအအဲဢ္အပွၯကလုာ္ဒီး အအဲဢ္အထံအကီဿ္သ့ဢ္တဖဢ္ အဂီဿ္ကိးဂၯဒဲးန႔ဢ္လီၯ. လဿတဿ္န႔ဢ္အဃိ ဒ္တဿ္သး၀ံဢ္ဖိတယုဿ္လဿ အမ့ဿ္ (ကြဿ္ထံဃိဢ္လိာ္ သူမြဲ) စံး၀ဲအသိး ကညီနီဢ္တယဿ္တအိဢ္ခံဘ့ဢ္ ဒီး ကညီကီဿ္စဲဢ္တအိဢ္ခံဘ့ဢ္ဘဢ္. တဿ္ထံဢ္လဿ အကမဢ္တဖဢ္ ပၾကဿး ဘွီက့ၯအီၯ အသိး နာ္ယဲလဿ ဆဿကတီဿ္တုၯ၀ဲလံလဿ ကညီဖိခဲလဿာ္ ကပာ္ဖွိဢ္ထီဢ္ကဒီး အသးတဘ်ီလဿ ပကမၯလဿပွဲၯ က့ၯ ကညီဖိအတဿ္ဂဲၯလိာ္ လဿ ကီဿ္ခိဢ္ စီၯဘးအူကႜံ အတဿ္ကတိၯလြံဿ္ထံဢ္ အံၯန႔ဢ္လီၯ.

အဲဢ္ဒိးကြဲမုာ္ယဲဒဢ္ ကညီဖိလဿ ကီဿ္ခ်ဿ‚ ကီဿ္ဆဿဒီး ကီဿ္ပူၯဃုာ္ဒီး လဿ တဿ္လီဿ္တပူၯဂ့ၯ တပူၯဂ့ၯ ကဟ့ဢ္ထီဢ္ အတဿ္ ထံဢ္ ဒီး ဟ့ဢ္ကူဢ္ဟ့ဢ္ဖး ဘဢ္ဃးလဿ ကညီဖိအတဿ္ဂဲၯလိာ္အတဿ္လဲၯက်ဲ ဒ္တဿ္ပာ္ပနီဢ္၀ဲ အခီဢ္ထံး ဃုာ္ဒီး ကီဿ္ခိဢ္ စီၯဘးအူကႜံ အတဿ္ကတိၯလြံဿ္ထံဢ္ မ့ဿ္တဿ္မၯပိာ္ထြဲအီၯ ဒ္တဿ္အိဢ္ကြဲးအသးအသိး စ့ဿ္ကီးဧါ. 

တဿ္လီၯဖးလဿ ဒုဢ္ဒါ ပယီၯ မၯလီၯဖး

ကညီဖိအတဿ္လီၯဖးအိဢ္၀ဲဒဢ္တဘ်ဳးတီၯ ဘဢ္ဆဢ္ ပတယဿၯထီဢ္အီၯလဿၯ ဘဢ္ ပကစးထီဢ္ ယဿၯထီဢ္အီၯ ဖဲ ၁၉၉၅ မ့ဿ္တဿ္လီၯဖးအဒိဢ္ကတဿဿ္လဿ ကညီဖိကိးဂၯဒဲးအဂီဿ္ ခီဖိ် ပယီၯအ တဿ္ဂိာ္စုဂိာ္ခီဢ္ အဃိ နာ္လဿ ကညီဖိ ကိးဂၯဒဲး ကသ့ဢ္ညါဒီး နဿ္ပဿဿ္ထြဲ တဿ္ဂ့ဿ္သ့ဢ္တဖဢ္အံၯန႔ဢ္လီၯ. 

တဿ္လီၯဖး (၁) ခ့ဢ္အဲဢ္ယူဢ္ ဆူ ဒံဢ္ခ့ဢ္ဘံဢ္အ့ဢ္ ၁၉၉၄ - ၁၉၉၅

အ၀ဲအံၯမ့ဿ္၀ဲ ဒုဢ္ဒါ ပယီၯ အတဿ္ကူဢ္အဿ ဂိာ္စုဂိာ္ခီဢ္ဒီး ကူဢ္လီၯဖး ကညီဖိ အခီဢ္ထံး တဘ်ီလဿ တဿ္လီၯဖး အဒိဢ္ကတဿဿ္ဒီး ကမ်ဿဿ္‚ ခိဢ္နဿ္‚ သိဢ္ဒူ‚ ကညီပွၯဒူပွၯဃိၯ အါအါ ဂီဿ္ဂီဿ္ ဒီး သြံဢ္ထံသးသမူ အါဖ်ဿဢ္ ဘဢ္စူာ္ ကြံာ္ အသး လံန႔ဢ္လီၯ. 

တဿ္လီၯဖး (၂) ခ့ဢ္အဲဢ္ယူဢ္ သုးက့ ၇ ဆူ ခ့ဢ္အဲဢ္ယူဢ္ ခ့ဢ္အဲန္အဲလ္အ့ဢ္ တဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္ကီဢ္ကး ကရဿ ၂၀၀၇

အ၀ဲအံၯ မ့ဿ္၀ဲ တဿ္လီၯဖး ခံဘ်ီတဘ်ီ လဿ ဒုဢ္ဒါပယီၯ ဟဲစံးဟဲကတိၯ တဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္လဿ ခ့ဢ္အဲဢ္ယူဢ္ သုးက့ ၇ ဟီဢ္က၀ီၯပူၯဒီး ကညီဖီဢ္စုက၀ဲၯ သုးက့ ၇ နီၯဖးလီၯအသးဆူ ခ့ဢ္အဲဢ္ယူဢ္ ခ့ဢ္အဲန္အဲလ္အ့ဢ္ တဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္ ကီဿ္ကးကရဿ လဿအဘဢ္တဿ္တီခိဢ္ရိဿ္မဲအီၯလဿ သုးခိဢ္က်ဿဿ္ဖိ စီၯထ့မီဢ္ န႔ဢ္လီၯ.

တဿ္လီၯဖး (၃) KNU/KNLA-PC ဆူ KNU/KNLA-PC 25 Sep 2014

အ၀ဲအံၯ မ့ဿ္၀ဲ တဿ္လီၯဖး သဿဘ်ီတဘ်ီလဿ ဒုဢ္ဒါ တဿ္ဂိာ္စုဂိာ္ခီဢ္ဒီး ကူဢ္အဿ မၯလီၯဖး ခ့ဢ္အဲဢ္ယူဢ္ ခ့ဢ္အဲန္အဲလ္အ့ဢ္ တဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္ ကီဢ္ကးကရဿ ဆူ ခ့ဢ္အဲဢ္ယူဢ္ ခ့ဢ္အဲန္အဲလ္အ့ဢ္ တဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္ ကီဢ္ကး ကရဿ လဿ အမ့ဿ္၀ဲ တဿ္မၯလီၯဖး သုးခိဢ္ဒိဢ္ဖိ စီၯဘီဢ္သိဢ္ (တုိက္ဂါး) န႔ဢ္လီၯ.

တဿ္လီၯဖး (၄) ဒံဢ္ခ့ဢ္ဘံဢ္အ့ဢ္ ဆူ သုးခိးကီဿ္ဆဿ ၂၀၁၀

အ၀ဲအံၯ တဿ္လီၯဖး လြံဿ္ဘ်ီတဘ်ီ လဿ ဒုဢ္ဒါ မၯလီၯျပံလီၯျပါဒီး ဒံဢ္ခ့ဢ္ဘံဢ္အ့ဢ္ သုးရ့ဢ္ခဲလဿာ္ တူဿ္လိာ္ဒီး သုရ့ဢ္ အိဢ္တ့ဿ္က့ၯထဲ တဘ့ဢ္လဿ ဘဢ္တဿ္တီခိဢ္ရိဿ္မဲအီၯလဿ သုခိဢ္က်ဿဿ္ဖိ စီၯလဿပွဲၯ ၀ံၯ ၈ လါအလီဿ္ခံ သုးခိဢ္ဒိဢ္ဖိ စီၯဘံဢ္ လဿ အတူဿ္လိာ္၀ဲ သုးခိးကီဿ္ဆဿ ဆဿထဿဢ္ကဒါက့ၯ ဆူ ဒံဢ္ခ့ဢ္ဘံဢ္အ့ဢ္အသိးန႔ဢ္လီၯ.

တဿ္လီၯဖး (၅) ဒံဢ္ခ့ဢ္ဘံဢ္အ့ဢ္ ဆူ ဒံဢ္ခ့ဢ္ဘံဢ္အ့ဢ္ လါယူၯလံ ၂၁ သီ‚ ၂၀၁၅
အ၀ဲအံၯ မ့ဿ္၀ဲဖဲ မုဿ္မဆါတနံၯအံၯဒီး ၂၀၁၅ နံဢ္အတီဿ္ပူၯလဿ စွၯလါ အပူၯ ဒုဢ္ဒါ တဿ္ဂိာ္စုဂိာ္ခီဢ္ဒီး တဿ္မၯလီၯဖးပွၯ ယဲဿ္ဘ်ီတဘ်ီ လဿအမ့ဿ္၀ဲ သုးခိဢ္ဒိဢ္ဖိ စီၯကႜီဢ္သဲး ဒီး သုးခိဢ္္ဖိ စီၯဆါအီဢ္ န႔ဢ္လီၯ.
လဿတဿ္ကူဢ္လီၯဖး အက်ိၯအက်ဲ အ၀ဲအံၯ ပကကိးအီၯလဿ Rule and Divide ဒ္တဿ္မၯလီၯဖး ပကညီ ဖီဢ္စုက၀ဲၯ သုးမုဿ္သံဢ္ဘိ အသိးန႔ဢ္ မ့ဿ္ တဿ္မၯလီၯဖးစ့ဿ္ကီး ကမ်ဿဿ္တဖဢ္ အဒိ အိဢ္ဖ်ါ၀ဲဒ္လဿ လာ္အသိးလီၯ.

အဒိ…

(၁) ကမ်ဿဿ္လဿ အနာ္၀ဲ သုးခိဢ္က်ဿဢ္ဖိ စီၯလဿပွဲၯဒီး ပိာ္ သုးခိဢ္က်ဿဢ္ဖိ စီၯလဿပွဲၯ အခံလီၯ.
(၂) ကမ်ဿဿ္လဿ အနာ္၀ဲ သုးခိဢ္က်ဿဢ္ဖိ ဖုထ့မီဢ္္ ဒီး ပိာ္ သုးခိဢ္က်ဿဢ္ဖိ ဖုထ့မီဢ္ အခံလီၯ.
(၃) ကမ်ဿဿ္လဿ အနာ္၀ဲ သုးခိဢ္ဖိ ဘီဢ္သိဢ္ ဒီး ပိာ္ သုးခိဢ္ဖိ ဘီဢ္သိဢ္ အခံလီၯ.
(၄) ကမ်ဿဿ္လဿ အနာ္၀ဲ သုးခိဢ္ဒိဢ္္ဖိ ကႜီၯသဲဢ္ဒီး သုးခိဢ္ဖိ ဆါအီဢ္ ဒီး ပိာ္ သုးခိဢ္ဒိဢ္္ဖိ ကႜီၯသဲဢ္ဒီး သုးခိဢ္ဖိ ဆါအီဢ္ အခံလီၯ.
(၂) ကမ်ဿဿ္လဿ အနာ္၀ဲ သုးခိဢ္ဒိဢ္ဖိ မီၯခႜံဢ္သူဢ္ ဒီး ပိာ္ သုးခိဢ္ဒိဢ္ဖိ မီၯခႜံဢ္သူဢ္ အခံလီၯ. 

ခီဖ်ိ ကမ်ဿဿ္တဖဢ္ ဘဢ္စံဢ္ျပံျပါအသးဒီး ကဘဢ္နာ္ခိဢ္နဿ္ ဖဲလဲဢ္တဂၯဒီး ကဘဢ္ပာ္ဂံဿ္ပာ္ဘါက့ၯ တဿ္ကရဿ ကရိဖဲလဲဢ္တဖုလဲဢ္န႔ဢ္ တသ့ဢ္ညါ၀ဲလဿၯဘဢ္. အဃိ ခိဢ္နဿ္တဖဢ္ လီၯဖးဒီး ကညီဖီဢ္စုက၀ဲၯတဖဢ္ လီၯဖး န႔ဢ္ ပကမ်ဿဿ္စ့ဿ္ကီး လီၯဖး၀ဲဒဢ္န႔ဢ္လီၯ.

တဿ္ကတိၯတဿ္မုာ္တဿ္ခုဢ္ဒီး တဿ္ကပတုာ္တဿ္ဒုးတဿ္ယာ္လဿ ကီဿ္ပယီၯဒီဘ့ဢ္အပူၯ မ့ဿ္တဿ္လဿ ပထီဒါအီၯ အလီဿ္တအိဢ္ဘဢ္. တဿ္ဘဢ္ဘ်ဳးဘဢ္ဖွိဢ္မ့ဿ္အိဢ္လဿ ပပွၯကလုာ္ဒီး ထံဖိကီဿ္ဖိ အဂီဿ္ န႔ဢ္ ပဂ့ဿ္လိာ္အီၯအ လီဿ္တအိဢ္ဘဢ္. ခိဢ္နဿ္လဿ အပဢ္ဃုာ္ လဿ အလဲၯကတိၯတဿ္မုုာ္တဿ္ခုဢ္ ကဆီဢ္ စုမုဿ္တဖဢ္ န႔ဢ္ ဒ္ ကညီဒီကလုာ္စဿဖွိဢ္ကရဿ အိဢ္ဒီးအတဿ္သိဢ္တဿ္သီ တဿ္ဘ်ဿဒဢ္၀ဲ တခ်ဳးလဿ ကဖံးကမၯတဿ္တမံၯမံၯ တဿ္ထံဢ္လိာ္အိဢ္သကိး အသု၀ဲသ့ဢ္ ကမံးတံာ္ တဖဢ္ တဿ္အိဢ္ဖွိဢ္ တဿ္ဆဿတဲာ္တခါခါလဿ လဿတဿ္လဲၯ တဘ်ီအံၯ ခိဢ္နဿ္မတၯ ကဘဢ္လဲၯဒီး ပွၯအါဂၯတူဿ္လိာ္အီၯမ့ဿ္သ့မးဒီး လဲၯ၀ဲသ့န႔ဢ္လီၯ.

လဿတဿ္ထံဢ္လိာ္အိဢ္သကိးလိာ္သးဒီး ပယီၯတဖဢ္ တဘ်ီ၀ံၯတဘ်ီ အလီဿ္ခံန႔ဢ္ ၾကဿးလဿ တဿ္ဟဲက့ၯ ပာ္ဖ်ါထီဢ္ဒီး ဒုးသ့ဢ္ညါက့ၯ ကမံးတံာ္ဒီး ကမ်ဿဿ္ လဿအ၀ဲသ့ဢ္တဿ္ထံဢ္လိာ္အိဢ္သကိး အပူၯ အဘ်ဳး အဖွိဢ္အိဢ္ထဲလဲဢ္ ဒီး တဿ္ထံဢ္လိာ္အိဢ္သကိး တဿ္ဂ့ဿ္ခိဢ္တီ မႏုၯတဖဢ္လဲဢ္န႔ဢ္ ၾကဿ ဟဲက့ၯပာ္ဖ်ါထီဢ္ ဆူ ကညီဒီကလုာ္ အတဿ္ကရဿကရိဒီး ဒုးသ့ဢ္ညါက့ၯဆူ ကညီကမ်ဿဿ္အအိဢ္န႔ဢ္လီၯ. 

အိဢ္ခိးကြဿ္ကဒီးဆူ အကူာ္ (၂)…..